Het was een ‘gedoetje’ om tot een kabinetsakkoord te komen, maar uiteindelijk zijn de nodige knopen doorgehakt. Maar wat is het nieuwe kabinet nou precies van plan? We leggen ‘t aan je uit, per onderwerp.
In een persconferentie over het nieuwe kabinetsakkoord zei PVV-leider Geert Wilders dat dit kabinet ‘geschiedenis zal schrijven’. „De zon gaat weer schijnen in Nederland.”
Dit staat er in het kabinetsakkoord
Vooral het onderwerp asiel en migratie was een lastige knoop om door te hakken voor het nieuwe kabinet, maar toch zijn er nieuwe afspraken gemaakt. Hieronder lees je de plannen van het nieuwe kabinet, in grote lijnen:
Bestaanszekerheid en lastenverlichting
- Eigen risico: Het eigen risico van de zorgverzekering wordt meer dan gehalveerd, van de huidige 385 euro naar 165 euro per jaar. Deze verlaging gaat in vanaf 2027.
- Kinderopvang: De kinderopvangtoeslag verdwijnt, de kinderopvang wordt door een herziening bijna gratis voor werkende ouders.
- Toeslagen: Het kindgebonden budget en de huurtoeslag gaan omhoog.
- Ouderzorg en Defensie: Er komt meer geld voor de ouderenzorg en voor Defensie, zodat Nederland voldoet aan de richtlijnen van de NAVO.
- Accijnzen: De huidige accijnsverlaging op brandstoffen wordt verlengd tot en met 2025.
- Vliegbelasting: In 2027 wil het kabinet een vliegbelasting invoeren, waarvan de hoogte afhangt van de afstand.
Asiel en migratie
Het nieuwe kabinet is van plan „het strengste toelatingsregime voor asiel en het omvangrijkste pakket voor grip op migratie ooit” in te voeren. Belangrijke punten zijn:
- Grenscontroles: Er komen strengere grenscontroles.
- Gezinshereniging: Dit wordt moeilijker.
- Nareizigers: Het aantal mensen dat mag nareizen wordt fors beperkt.
- Rechtsbijstand: Asielzoekers krijgen minder rechtsbijstand.
- Statushouders: Deze krijgen geen voorrang meer op een sociale huurwoning enkel vanwege hun status.
- Inburgering: In het inburgeringsexamen komt meer aandacht voor de Holocaust en haar slachtoffers.
- Vrij verkeer: Nederland zet in op de inperking van het vrije verkeer van personen binnen de EU.
- Opleidingen: Meer opleidingen moeten in het Nederlands gegeven worden om het aantal buitenlandse studenten te verminderen.
- Uitzetting: Niet meewerken aan uitzetting na afwijzing van de verblijfstitel wordt strafbaar.
- EU-asielbeleid: Nederland wil zich terugtrekken uit de huidige afspraken over het Europees asiel- en migratiebeleid.
Spreidingswet en Asielcrisiswet
De Spreidingswet, bevochten door demissionair staatssecretaris Eric van der Burg (VVD) en aangenomen in beide Kamers, sneuvelt. In plaats daarvan komt er een tijdelijke Asielcrisiswet met crisismaatregelen om de acute instroom en opvang van asielzoekers te bestrijden. Voor maximaal twee jaar worden asielzoekers gedwongen zich te registreren en wordt de asielaanvraag opgeschort. De opvang wordt tijdens de opschorting beperkt en versoberd.
Wonen
- Versnelling woningbouw: De bouw van woningen wordt versneld door meer grond beschikbaar te stellen. Bij concurrentie om grond hebben woningen voorrang op windmolens.
- Nieuwe bouwgebieden: Er worden nieuwe gebieden aangewezen voor grootschalige woningbouw, inclusief bouwen in het buitengebied of op eigen erf. Coöperatief wonen wordt aantrekkelijker gemaakt.
- Nieuwbouw: Minimaal 30 procent van de nieuwbouw moet sociale huur zijn.
- Coördinerende minister: Er komt een minister voor woningbouw die de regie voert over ruimtelijke ordening en bepaalt waar, hoeveel en voor wie nieuwe huizen worden gebouwd. Het streven is 100.000 woningen per jaar bij te bouwen.
- Hypotheekrenteaftrek: Hieraan verandert niets.
Onderwijs
- Basisvaardigheden: Het lesaanbod op scholen richt zich weer op de basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen. Nederlandse taalvaardigheid wordt een kerntaak in het hoger onderwijs.
- Seksuele voorlichting: Dit moet „neutraal” worden en beter toegesneden op de leeftijd van leerlingen, vooral in het basisonderwijs. Er moeten ook meer mannelijke leerkrachten voor de klas komen.
Klimaat
- Stikstofbeleid: Dit gaat min of meer overboord.
- Klimaatakkoord: Dit moet „draagbaar, haalbaar en uitvoerbaar” zijn. Nederland hoeft niet voorop te lopen in Europa met het klimaatbeleid.
- Verduurzaming: Huishoudens en kleine ondernemers krijgen hulp om hun woningen en bedrijfspanden te verduurzamen.
- Snelheidslimiet: Op snelwegen mag waar mogelijk weer 130 km/u gereden worden, niet alleen tussen bepaalde tijden.
- Boeren: Het gedwongen uitkopen van boeren gaat niet door. Vrijwillige opkoop blijft een mogelijkheid.
- Mestbeleid: Dit wordt versoepeld door beperking van het aantal natuurgebieden.
- Europese regels: Het kabinet hoopt op versoepeling van Europese regels.
NPO
De NPO moet vanaf 2026 structureel 100 miljoen euro inleveren. De NPO moet inzetten op digitalisering en het bereiken van een jonger publiek. De publieke omroep wordt hervormd om journalistiek kwalitatief hoogwaardig en veelzijdig te waarborgen, met focus op toekomstbestendigheid en transparantie van kosten. Momenteel ontvangt de NPO zo’n 940 miljoen euro. Eerdere plannen van de PVV en VVD voorzagen in forsere bezuinigingen of zelfs afschaffing van de NPO. De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) noemt de 100 miljoen bezuiniging dan ook ‘meevallen’.
