In Nederland is het geen nieuw fenomeen dat grote bedrijven dreigen te verhuizen om gunstige voorwaarden van de overheid te verkrijgen. Deze strategie wordt al vele jaren gebruikt en dient vaak om belastingvoordelen, subsidies of andere vormen van steun te verkrijgen. Hier zijn enkele voorbeelden van bedrijven die deze tactiek hebben toegepast:
Shell heeft in het verleden gedreigd om Nederland te verlaten als de belastingdruk te hoog zou worden. In 2021 kondigde Shell aan haar hoofdkantoor te verplaatsen naar het Verenigd Koninkrijk, deels vanwege de afschaffing van de dividendbelasting in Nederland.
Unilever speelde met de locatie van haar hoofdkantoor tussen Rotterdam en Londen. Uiteindelijk besloot Unilever het hoofdkantoor in Londen te vestigen, mede door belastingoverwegingen.
Tata Steel in IJmuiden heeft regelmatig onderhandeld met de Nederlandse overheid over milieuwetgeving en subsidies, hoewel er geen expliciete dreiging van vertrek is geweest.
ING ontving tijdens de financiële crisis van 2008 staatssteun om een faillissement te voorkomen, wat laat zien hoe bedrijven onderhandelingen kunnen gebruiken om gunstige voorwaarden te krijgen.
Philips heeft in het verleden overheidssteun en belastingvoordelen gezocht om zijn R&D-faciliteiten en productiecapaciteiten in Nederland te behouden.
Booking.com vroeg tijdens de COVID-19-pandemie staatssteun ondanks eerdere belastingvoordelen door winstverschuiving naar gunstiger belastingregimes.
AkzoNobel onderhandelde over belastingvoordelen en subsidies, vooral tijdens de overnamepoging door het Amerikaanse PPG Industries in 2017.
ASML, een wereldleider in lithografiemachines, heeft regelmatig onderhandeld over subsidies en investeringen in innovatie.
KLM ontving herhaaldelijk staatssteun, vooral tijdens financiële crisissen zoals de COVID-19-pandemie.
Heineken heeft onderhandeld over belastingvoordelen om zijn productiefaciliteiten in Nederland te behouden en uit te breiden.
TVM (Transport Verzekerings Maatschappij) dreigde in 2019 te verhuizen van Hoogeveen naar Zwolle vanwege ontevredenheid over geschikte kantoorruimte, maar besloot uiteindelijk toch in Hoogeveen te blijven na afspraken met de gemeente over een nieuw hoofdkantoor.
Waarom Overheden Vaak Ingaan op Dreigementen
Hoewel overheden niet altijd direct toegeven aan de eisen van bedrijven, voelen ze vaak de druk om concessies te doen vanwege de mogelijke economische gevolgen. Banenbehoud, de economische impact, concurrentie tussen regio’s, en het behoud van prestige en een positief investeringsklimaat zijn enkele redenen waarom overheden soms toegeven aan de eisen van bedrijven.
Toch zijn er ook situaties waarin overheden weerstand bieden, vooral als de gevraagde concessies onredelijk zijn of op lange termijn niet duurzaam. Financiële gezondheid, precedentwerking, publieke opinie, en alternatieve strategieën zijn belangrijke overwegingen voor overheden om niet altijd toe te geven aan de eisen van bedrijven.
Een voorbeeld hiervan is de situatie met Unilever. Toen Unilever overwoog zijn hoofdkantoor volledig naar het Verenigd Koninkrijk te verplaatsen, besloot de Nederlandse overheid de dividendbelasting niet af te schaffen, ondanks de mogelijke verhuizing van Unilever.
Deze dynamiek tussen bedrijven en overheden laat zien hoe complexe onderhandelingen kunnen zijn en hoe beide partijen strategische keuzes maken om hun belangen te behartigen.
