Archeologie is een vak vol verrassingen en opgravingen die ons doen twijfelen aan alles wat we dachten te weten over de wereld. Zo ook in het pittoreske Coevorden, waar de dappere archeologen van het onderzoeks- en adviesbureau RAAP vorig jaar een ontdekking deden die menig historicus met zijn ogen doet rollen. Op het terrein waar de fundamenten van de 17e-eeuwse Bentheimerpoort werden opgegraven, stuitten ze op een beerput. Een heuse beerput, maar niet zomaar één: deze was uitgerust met een klauw van een beer. En niet zomaar een beer, maar een ijsbeer. Ja, je leest het goed, een ijsbeer in Coevorden.
Een Klauw in de Beerput
Laten we eerlijk zijn, de kans dat je een ijsbeer in de straten van Nederland tegenkomt, is kleiner dan de kans dat je wint met de loterij terwijl je tegelijkertijd wordt getroffen door de bliksem. Toch wees nader onderzoek door Naturalis uit dat de klauw met zijn elegante kromme nagel inderdaad van een ijsbeer afkomstig is. Iets wat ons biologisch besef van Nederland flink op de proef stelt.
Het IJsberenvel: Luxe en Standbeeld van de Angst
De reden achter deze merkwaardige vondst? Blijkbaar was het bezitten van een ijsberenvel een statussymbool in de 17e eeuw. De commandeur van de militaire ambtswoning aan de Bentheimerstraat in Coevorden had waarschijnlijk een dergelijk exotisch cadeau ontvangen of zelf aangeschaft. Rond 1700 vertrokken er jaarlijks zo’n 200 schepen vanuit Nederland naar Spitsbergen voor de walvisvangst. Confrontaties met ijsberen waren toen schering en inslag. De klauwen, samen met de schedel met zijn grimmige bek, zorgden ervoor dat zelfs een dode ijsbeer nog altijd een imponerende indruk maakte. Een decoratief kunststuk voor in de hal, naast het hertengewei en de eikenhouten kandelaar.
De Hond en de Klauw
Maar hoe belandde deze klauw nou precies in de beerput? Hier komt het ware detectivewerk naar voren. Een mogelijke verklaring, die meer klinkt als een bizarre anekdote dan een wetenschappelijke hypothese, is dat de hond van de commandeur zich verveelde en besloot om op de klauw te kauwen. De hondensporen op het bot wijzen hierop. Misschien was dit het favoriete speeltje van Fikkie, die na een flinke kauwsessie het overblijfsel in de beerput liet vallen. We zullen het nooit helemaal zeker weten, maar één ding is zeker: Fikkie had een unieke smaak in speeltjes.
Het Mysterie van Coevorden
Deze vondst laat ons zien dat geschiedenis soms vreemder is dan fictie. Wie had gedacht dat een ijsbeerklauw in een beerput in Coevorden zoveel vragen zou oproepen? Terwijl we doorgaan met het ontrafelen van het verleden, blijven dergelijke vondsten ons herinneren aan de verrassingen die overal om ons heen liggen. En wie weet wat de volgende schop in de grond aan het licht zal brengen? Misschien een dinosaurusbot in de achtertuin van een rijtjeshuis in Almere? De toekomst zal het ons leren, maar één ding is zeker: archeologie verveelt nooit.
